Zespół Szkolno-Przedszkolny w Legnickim Polu

JAK DZIAŁA MÓZG, CZYLI JAK UCZYĆ SIĘ EFEKTYWNIE?

Każdy proces pamięciowy składa się z trzech etapów:

1. Rejestracja lub kodowanie (mózg „przypina” nowe informacje do innych, które już zna, na zasadzie kojarzenia)
2. Przechowywanie (magazynowanie)
3. Odtwarzanie (przypominanie)

Co zrobić, aby lepiej zapamiętywać?

• ucz się ze zrozumieniem - powtarzanie materiału ze zrozumieniem pozwoli szybciej go zapamiętać
• rozłóż naukę w czasie – ucz się systematycznie, dziel materiał na mniejsze porcje
• ucz się na głos
• utrwalaj - lepiej, gdy ilość powtórzeń jest większa niż konieczna do nauczenia się materiału
• stosuj zasadę całości - zapamiętujemy lepiej, powtarzając raczej całości niż części
• zaufaj we własne możliwości - zapamiętujemy lepiej, gdy powiemy sobie, że możemy
• stosuj naprzemienność – na zmianę ucz się przedmiotów humanistycznych i ścisłych (gdy dłuższy czas uczylibyśmy się podobnych treści, mogłyby nam się „pomieszać”)
• dziel treści na mniejsze partie, odrębne całości (działają wtedy: efekt pierwszeństwa i efekt świeżości, czyli lepiej zapamiętujemy informacje początkowe i końcowe. Im więcej „porcji” materiału tym więcej początków i końców, które łatwiej zapamiętamy)
• rób sobie przerwy – to bardzo ważne dla utrzymania koncentracji (po każdych 30 – 45 minutach nauki. Niektórzy zalecają przerwy krótkie 2-3 minutowe, ale częstsze, inni mówią o wydłużaniu przerw im dłuższy jest łączny czas nauki, czyli np. zaczynamy od przerw 5 minutowych, a po 2 godzinach łącznego czasu nauki odpoczywamy już około 30 minut. Można przyjąć, że przerwy w nauce tego samego przedmiotu mogą być krótkie, aby nie wybijać się z bieżącego myślenia, przerwy między przedmiotami mogą być dłuższe). W czasie przerwy robimy coś przeciwnego niż to, co spowodowało zmęczenie, czyli… warto się poruszać!

Dlaczego zapominamy?

• bo nasz system nerwowy uległby przeciążeniu, gdybyśmy pamiętali wszystko
• bo proces rejestracji informacji był słaby (np. uczyliśmy się chaotycznie, bez odpowiedniej selekcji i organizacji informacji lub, bez zrozumienia lub też nie zależało nam na nauce)
• bo bywamy roztargnieni , zestresowani, przygnębieni – w takich sytuacjach uwaga mimowolnie koncentruje się na emocjach a nie na treściach do przyswojenia
• bo mamy problem ze skupieniem się (np. wykonujemy 2 czynności jednocześnie i przenosimy uwagę z jednej czynności na drugą)
• nie używamy zapamiętywanych informacji i nie powtarzamy ich (wtedy umysł uznaje je za mało istotne i usuwa z pamięci)
• przyswojone informacje podlegają procesowi interferencji czyli zachodzą na siebie nawzajem utrudniając kodowanie, przechowywanie i odtwarzanie
• wypieramy informacje związane z przykrymi wspomnieniami lub przykrymi okolicznościami, w których dana informacja została nabyta czyli działa tu mechanizm obronny zwany „wyparciem”

Skuteczne kodowanie, czyli rejestrowanie danych:

Samodzielna praca uważana jest za najlepszy sposób nauki, gdyż najlepiej zapamiętujemy rzeczy samodzielnie wykonane. Ten typ pracy to np. samodzielne (lub grupowe) wykonywanie zadań, szukanie odpowiedzi na zadane pytania, próba wyjaśnienia omawianego pojęcia. Dzięki temu uczymy się  aktywnie i ze zrozumieniem, samodzielnie segregujemy informacje, oddzielamy rzeczy ważne od mniej istotnych. Bierny sposób uczenia się (czyli próba „wkucia” na pamięć) jest nieefektywny i bardzo czasochłonny.

Warunki skutecznej uwagi:

• Zaangażowanie wszystkich zmysłów
• Utrzymanie odpowiednio wysokiego poziomu motywacji

„Przyjaciele ” uwagi:

• Zainteresowanie uruchamia uwagę i rozbudza emocje;
• Osobowość - otwartość i optymizm sprzyjają uważaniu;
• Przyjemność - to co przyjemne powoduje wzrost uwagi;
• Motywacja - perspektywa osiągnięcia celu;
• Czujność - stan spokojnego, zdystansowanego ożywienia;
• Koncentracja - eliminuje podatność na zakłócenia;
• Otoczenie przyjazne wzmaga uwagę i pozwala na skupienie.

 „Wrogowie” uwagi:

• Zmęczenie, stres, choroby, leki, niezdrowy tryb życia;
• Słabe zainteresowanie otoczeniem;
• Nie podejmowanie wysiłku;
• Brak planów, marzeń, ciekawości świata;

Jak nie zapomnieć przyswojonych informacji?

Stosować powtórki!

JAK POWTARZAĆ MATERIAŁ?- AKTYWNIE!

1. Przede wszystkim musisz być pewnym, że wszystko rozumiesz!

Co to znaczy zrozumieć materiał?:

• Potrafisz uchwycić znaczenie wszystkich faktów i terminów, potrafisz je bez problemu wyjaśnić.
• Potrafisz dostrzec związki i stosunki między nimi, a także pomiędzy większymi elementami przyswajanej wiedzy. Rozumiesz, co z czego wynika, jak się ze sobą łączy, jak od siebie zależy.
• Potrafisz samodzielnie i aktywnie operować nowym materiałem - używać go w praktyce.

2. Zapomnij o mechanicznym, biernym, nudnym, i nie dającym żadnych gwarancji „kuciu”!
3. Stosuj metodę „lotu ptaka”- od ogółu do szczegółu - wydobądź esencję zagadnienia!
4. Dziel materiał na małe części - zjadaj słonia po kawałku!
5. Stosuj „płodozmian” przedmiotów i zagadnień.
6. Stosuj synestezję – aktywizuj zmysły!
7. Ucz się w stałych miejscach i porach.
8. Rób aktywne notatki, jeśli książka jest Twoja, stosuj przemyślane, stałe i kolorowe podkreślenia, notuj kluczowe słowa na marginesach.
9. Sporządzaj Mapy Myśli.
10. Pamiętaj o „ekranie umysłu”- to, co na nim wyświetlisz i obejrzysz na pewno lepiej zapamiętasz.

HARMONOGRAM POWTÓREK JESZCZE RAZ

1. Pierwsza powtórka 15-minutowa - w tym samym dniu
2. Powtórka druga 10-minutowa - następnego dnia
3. Trzecia powtórka 5-minutowa - po 24 godzinach
4. Kolejne powtórki 2-3 minutowe - przez 3-4 kolejne dni

1. Dbaj o zaopatrzenie w wodę - mózg potrzebuje dużo wody, żeby jego obwody „elektryczne” mogły prawidłowo funkcjonować.
2. Regularnie rób przerwy na „rozprostowanie kości”- mózg potrzebuje mnóstwa natlenionej krwi, żeby dobrze pracować. Tylko wstanie z krzesła uwalnia jej dodatkowe 20%.
3. Zawsze zaczynaj od ogólnego obrazu sytuacji, przejrzyj materiał, który musisz przyswoić. Mózg nieustannie próbuje tworzyć połączenia i skojarzenia, dlatego przedstawienie na wstępie ogólnego obrazu sytuacji daje mu czas na zrozumienie i zebranie wszystkiego, co wie na dany temat (Analogia - oglądanie obrazka przed układaniem puzzli.)
4. Dziel obszerniejsze tematy na łatwo przyswajalne części. Nasz mózg łatwiej radzi sobie z wielkimi przedsięwzięciami, kiedy są podzielone na mniejsze elementy.
5. Unikaj długich przemów. Mózg jest w stanie przyjąć pewną określoną liczbę nowych informacji i jeżeli mówca nie jest wyjątkowo utalentowany, słuchacze wyłączają uwagę po około 20 minutach.
6. Urozmaicaj sposób podawania i przyswajania informacji. Nasze umysły się różnią. Niektóre wolą doświadczenia wzrokowe inne słuchowe, a jeszcze inne motoryczne.
7. Pamiętaj o przerwach wspomagających koncentrację. Nie należy przerywać pracy, która bardzo dobrze idzie, ale
   w normalnych sytuacjach regularnie, niewielkie przerwy, co 20- 30 minut pozwalają utrzymać zaangażowanie.
8. Posługuj się humorem. Istnieją dowody na to, że kiedy się śmiejemy, mózg produkuje substancje chemiczne nazywane endorfinami, które działają odprężająco.
9. Nie budź strachu w ludziach i sam nie dawaj się zastraszać. Mózg pod wpływem stresu myśli wyłącznie
   o przetrwaniu, a funkcje myślowe wyższego rzędu są zakłócone.
10. Dbaj o wystarczającą ilość snu. Chociaż zapotrzebowanie na sen jest sprawą indywidualną, wielu ludzi, żeby dobrze się wyspać potrzebuje więcej niż siedmiu godzin. Zmęczony mózg nie jest w stanie dobrze pracować.